Kolektivno stanovanje u postkolektivnom vremenu


napisao Dominko Blažević

 

...Dva naselja o kojima je ovdje riječ primjer su kvalitativnih odstupanja od takvog normativa svim svojim manjkavostima unatoč, pogotovo jer su, na neki način, na suprotnim polovima stambenog spektra. Radi se o naseljima Markuševac (tzv. Rural Mat) arhitektonskog ureda Njirić + arhitekti Hrvoja Njirića, te naselju Odra, odnosno Odranska Zavrtnica (tržišno promoviranog i kao O2), studija Ura2 (Marko Milas, Ante Periša).


I Markuševac i Odra suburbani su – ako ne i ruralni – sateliti Zagreba: prvi na njegovom podsljemenskom sjeveru, a drugi na jugu, na putu od Novog Zagreba prema Velikoj Gorici. Njirićev Markuševac intimno je naselje od svega šesnaest stambenih kubusa postavljenih oko unutarnjeg zajedničkog prostora - parkinga/vrta/dvorišta. Odranska je Zavrtnica, pak, veliko naselje od 300-tinjak stanova, organizirano u tri longitudinale, tri tipologije odijeljene kružnim tokom pristupne ceste: red samostojećih “vila” na istoku, glavni meandrirajući volumen u sredini, te niz stambenih lamela na zapadu. Riječ je, dakle, o realizacijama unutar sličnog modela izvedbe modernih stambenih enklava srednje gustoće i niske visine u ruralnom/suburbanom okruženju, pri čemu je razlika u opsegu zahvata utjecala i na razlike u projektantskom pristupu i na konačne rezultate u formiranju socijalnog prostora koji kolektivno stanovanje podrazumijeva.